نیروگاه هسته‌ای بوشهر
نیروگاه هسته‌ای بوشهر نخستین تأسیسات هسته‌ای ایران است که از نوع رآکتور آب فشرده (PWR) با ظرفیت تولید ۱۰۲۴ مگاوات برق طراحی شده. پیمانکار اصلی این نیروگاه، شرکت روسی اتم‌استروی‌اکسپورت است.
ساخت این نیروگاه در سال ۱۳۵۴ به دستور محمدرضا پهلوی توسط شرکت زیمنس آلمان آغاز شد و قرار بود تا پایان سال ۱۳۶۴ به بهره‌برداری برسد. اما با وقوع انقلاب ۱۳۵۷، عملیات ساخت آن به‌طور کامل متوقف شد. سرانجام، در سال ۱۳۷۴ قراردادی میان ایران و روسیه برای تکمیل این پروژه امضا شد که تکمیل آن تا شهریورماه ۱۳۹۰ به طول انجامید. این نیروگاه در دوره دوم ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد به شبکه سراسری برق متصل شد و هم‌اکنون با توان ۱۰۰۰ مگاوات فعال است.
موقعیت منطقه‌ای و سوخت نیروگاه اتمی بوشهر
نیروگاه بوشهر نخستین نیروگاه تولید برق هسته‌ای در منطقه غرب آسیا است. پیش از آن، اگرچه واحدهای تحقیقاتی هسته‌ای در کشورهای ایران، عراق، اسرائیل و سوریه وجود داشت، اما هیچ‌کدام برق تولید نمی‌کردند. طبق قرارداد، سوخت هسته‌ای نیروگاه از روسیه تأمین می‌شود و پسماند آن نیز به روسیه بازگردانده می‌شود. اداره نیروگاه برعهده پرسنل ایرانی است که تسلط کامل به زبان روسی دارند، البته مشاورانی از طرف روسیه نیز در کنار آن‌ها فعالیت می‌کنند.
مشخصات فنی نیروگاه
در جدول زیر، برخی از مشخصات فنی کلیدی این نیروگاه آمده است:
| ویژگی | مشخصات |
|---|---|
| نوع ژنراتور | سنکرون سه‌فاز |
| سیستم خنک‌کننده ژنراتور | استاتور: آب – روتور و هسته استاتور: هیدروژن |
| ولتاژ خروجی استاتور | ۲۷ کیلوولت |
| قدرت خروجی ژنراتور | ۱۰۰۰ مگاوات |
| پست‌های انتقال برق | دو پست ۲۳۰ و ۴۰۰ کیلوولت؛ اتصال به پست چغادک و بوشهر |
هزینه ساخت نیروگاه اتمی بوشهر
اگرچه رقم دقیق هزینه‌های ساخت اعلام نشده، اما علی‌اکبر صالحی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی، در بهمن‌ماه ۱۳۹۵ هزینه ساخت را حدود ۵ میلیارد دلار اعلام کرد. از سوی دیگر، مؤسسه کارنگی با در نظر گرفتن تغییر نرخ ارز و تأخیر در اجرای پروژه، این رقم را حدود ۱۱ میلیارد دلار برآورد کرده است.
دلایل توقف اولیه پروژه
پس از پیروزی انقلاب، طرف آلمانی پروژه را متوقف کرد. آن‌ها دلایل زیر را برای این تصمیم اعلام کردند:
- بی‌ثباتی سیاسی در منطقه
- نگرانی از استفاده نظامی حکومت جدید از فناوری هسته‌ای
- تأخیر در پرداخت‌های مالی از سوی ایران
بر همین اساس، ایران از شرکت آلمانی در دادگاه بین‌المللی داوری شکایت کرد. طبق رأی صادرشده در سال ۱۹۸۲، قطعات و تجهیزات ساخته‌شده به مالکیت ایران درآمد و باید تحویل داده می‌شد.
از سرگیری پروژه نیروگاه اتمی
پس از یک دوره توقف، در سال ۱۳۶۸ و با سفر علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی به روسیه، زمینه برای همکاری‌های هسته‌ای مجدد فراهم شد. در سال ۱۳۷۱ موافقت‌نامه‌ای جامع میان دو کشور امضا شد و در سال ۱۳۷۳، قرارداد ساخت واحد اول با شرکت روسی اتم‌استروی‌اکسپورت نهایی شد. این قرارداد ارزش اولیه‌ای حدود ۱٫۲ میلیارد دلار داشت که در ادامه حدود ۱۰ درصد افزایش یافت.
راه‌اندازی نهایی نیروگاه اتمی بوشهر
در ۷ اسفند ۱۳۸۷، مرحله پیش‌راه‌اندازی آغاز شد. مسئولان سازمان انرژی اتمی اعلام کردند که تمام تست‌های لازم انجام شده و نیروگاه آماده بهره‌برداری است. نهایتاً، در ۱۲ شهریور ۱۳۹۰، نیروگاه بوشهر به شبکه سراسری برق کشور متصل شد.
نیروگاه‌های جدید در بوشهر
در سال ۱۴۰۲ اعلام شد که عملیات ساخت دو واحد جدید در نیروگاه بوشهر آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود تا ۵ سال آینده واحد دوم و ۱٫۵ سال بعد از آن، واحد سوم راه‌اندازی شود. این دو واحد در زمینی به مساحت ۵۰ هکتار در حال احداث‌اند.
طبق اعلام مسئولان:
- ظرفیت تولید هر واحد جدید: ۱۰۵۷ مگاوات
- صرفه‌جویی سالانه: ۱۰ میلیون بشکه نفت
- کاهش مصرف گاز: ۱٫۶ میلیارد مترمکعب
- کاهش آلودگی محیط‌زیستی: ۷ میلیون تن گازهای گلخانه‌ای