عمارت ملک

در این صفحه از بوشهر سرویس به معرفی عمارت ملک بوشهر پرداختیم، بنایی تاریخی مربوط به اواخر قاجار در محله بهمنی، خیابان ماهینی، کوچه ملک است. این اثر در ۱۷ آذر ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و از جاذبه‌های مهم تاریخی بوشهر محسوب می‌شود.

تاریخچه عمارت ملک

اگر عمارت ملک بوشهر صدای خودش را داشت، شاید داستانش را این‌طور تعریف می‌کرد:

من، عمارت ملک بوشهر، یک قرن است که ایستاده‌ام و شاهد روزهای خوب و بد این شهر بوده‌ام. روزی، محمدمهدی ملک‌التجار، تاجر بزرگ بوشهری، پس از دیدن کاخ ورسای در فرانسه، عاشق معماری آن شد و تصمیم گرفت نمونه‌ای از آن را در بوشهر بسازد. این‌گونه بود که من متولد شدم؛ با دستان معماران فرانسوی و مصالح محلی، زیبا و باشکوه.

اما زندگی من همیشه آرام نبود. انگلیسی‌ها آمدند و مرا به مقر نظامی خود تبدیل کردند. سال‌ها از من بهره کشیدند و حتی اشیای نفیسم را با خود بردند. بعد از آن، ارتش رضاشاه مرا به خوابگاه سربازان تبدیل کرد. هر بار فکر می‌کردم دیگر چیزی برای از دست دادن ندارم، اما روزگار باز هم مرا آزمود.

سال‌ها بعد، بی‌خانمان‌ها به من پناه آوردند. دیوارهایم شاهد رنج و تنهایی آن‌ها بود. تا اینکه در سال ۱۳۹۷، بالاخره کسانی پیدا شدند که مرا از این وضعیت نجات دادند. حالا، بعد از سال‌ها بی‌توجهی، مرمت من آغاز شده است. می‌خواهند مرا به هتل یا رستوران سنتی تبدیل کنند، اما هنوز نمی‌دانم آینده‌ام چه خواهد شد.

من، عمارت ملک، هنوز ایستاده‌ام؛ با همه زخم‌ها و خاطراتم. شاید روزی دوباره شکوه گذشته‌ام را باز یابم و به یکی از جاذبه‌های اصلی بوشهر تبدیل شوم.

داستان معماری بیرونی من، عمارت ملک بوشهر

من، عمارت ملک، نه تنها با تاریخ پر فراز و نشیبم، بلکه با معماری منحصربه‌فردم نیز داستان‌های زیادی برای گفتن دارم. از باغ‌های تودرتویی‌ام شروع کنیم؛ باغ‌هایی که هر کدام دنیایی جداگانه دارند. دیوارهایی مرتفع آن‌ها را از هم جدا می‌کنند و هر باغ با طراحی و تزئینات خاص خود، مانند تابلویی زیبا، چشم‌ها را به خود خیره می‌کند. هر باغ ورودی مجزایی دارد که به بخش‌های دیگر و فضای بیرونی من متصل می‌شود. گویی هر باغ قصه‌ای جداگانه دارد، اما همه آن‌ها بخشی از وجود من هستند.

وقتی به حیاط جلویی‌ام می‌آیید، عظمت من را در دو طبقه مستطیلی‌ام می‌بینید. پله‌های بزرگ سه طرفه‌ام، شما را به سمت ورودی اصلی هدایت می‌کنند. چهار ستون دو تایی، با شکوه و استواری، ورودی‌ام را زینت داده‌اند و پله‌ها به مرکز دو ستون وسطی ختم می‌شوند. این‌ها تنها بخشی از زیبایی‌های ظاهری من هستند.

در قسمت پشتی‌ام، بخشی نیم‌دایره‌ای وجود دارد که با ظرافتی حیرت‌آور ساخته شده است. طاق‌های یکدست و منظم طبقه پایین، گویی با خط‌کش و نقاله طراحی شده‌اند. درب و پنجره‌هایم نیز شاهکاری از هنر معماران فرانسوی هستند که هر کدام به‌صورت اختصاصی طراحی شده‌اند.

اما یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های من، سیستم خنک‌کننده‌ام است. در روزهای گرم تابستان، هوای تازه از دریچه‌های خاصی وارد دیوارهای دوجداره‌ام می‌شود. بین این دیوارها، حدود دو متر فاصله وجود دارد که با برگ‌های خیس نخل و نوعی خار پر شده‌اند. هوای گرم با عبور از این لایه‌های مرطوب، خنک می‌شود و از طریق روزنه‌های زیرزمینی وارد فضای داخلی‌ام می‌گردد. این سیستم هوشمندانه، همراه با دیوارهای قطور و گیاهان خنک‌کننده، مرا در گرم‌ترین روزهای سال نیز خنک و مطبوع نگه می‌دارد.

من، عمارت ملک، با همه این ویژگی‌ها، هنوز هم نفس می‌کشم و داستان‌هایم را برای کسانی که می‌خواهند بشنوند، تعریف می‌کنم. شاید روزی دوباره شکوه گذشته‌ام را باز یابم و به یکی از جاذبه‌های اصلی بوشهر تبدیل شوم.

داستان معماری درونی من، عمارت ملک بوشهر

من، عمارت ملک، با همه بخش‌هایم داستان‌هایی دارم که هر کدام گوشه‌ای از هنر و تاریخ را روایت می‌کنند. بیایید از سردر من شروع کنیم؛ جایی که سه جفت ستون با شکوه، ایوان ورودی‌ام را زینت داده‌اند. این ستون‌ها شما را به سمت درب بزرگ چوب آبنوس من هدایت می‌کنند. این درب، با تزئینات فلزی ظریف و چشم‌نوازش، گویی قصه‌های بسیاری را در خود پنهان کرده است.

پیشخوان من، فضایی باز و گسترده است که مانند پلی، شهر را به من متصل می‌کند. این بخش از عقب به سردر و عمارت اصلی‌ام راه دارد. سکوی من نیز با سفره‌ای بزرگ و پله‌هایی که به بنای اصلی ختم می‌شوند، نشان‌دهنده عظمت و شکوه من است.

عمارت اصلی‌ام، بزرگ‌ترین بخش این مجموعه، در دو طبقه ساخته شده است. دیوارهایم پر از نقاشی‌های زیبا و رنگارنگ است که هر کدام داستانی از روزهای اوج من را روایت می‌کنند. سالن پایین من، محل ملاقات‌های رسمی محمدمهدی ملک‌التجار بود، در حالی که طبقه بالا برای مهمانی‌های خصوصی و دوستانه استفاده می‌شد.

معماری من از سبک بنگله الهام گرفته شده است؛ سبکی قدیمی و جذاب که در سواحل خلیج فارس ریشه دارد. داخل من از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است: شاه‌نشین، اتاق‌های مسکونی، استحفاظی، بارو و چند ایوان. هر کدام از این بخش‌ها با طراحی خاص خود، فضایی منحصربه‌فرد ایجاد کرده‌اند.

من، عمارت ملک، با همه این ویژگی‌ها، هنوز هم ایستاده‌ام و داستان‌هایم را برای کسانی که می‌خواهند بشنوند، تعریف می‌کنم. شاید روزی دوباره شکوه گذشته‌ام را باز یابم و به یکی از جاذبه‌های اصلی بوشهر تبدیل شوم.

آیا میتوان از عمارت ملک بازدید کرد؟

بله، امکان بازدید از ملک وجود دارد. شما می‌توانید از نمای بیرونی عمارت ملک بازدید کنید. چون که این عمارت در دست بازسازی است؛ به همین دلیل امکان بازدید از فضای داخلی آن وجود ندارد.

مالک عمارت ملک چه کسی است؟

مالک اصلی و اولی عمارت ملک بوشهر «محمدمهدی ملک‌التجار» بود.