در این صفحه از بوشهرسرویس عمارت حاج رئیس، بازارچه سنتی، کوچه، هتل و کافهی منحصربهفرد آن در محله شنبدی بوشهر، شما را به سفری تاریخی در قلب معماری قاجاری میبرد.
حاج رییس چه کسی بود؟
حاج رئیس، عنوانی بود که به حاج عبدالرسول طالبی، تاجر نامدار عصر قاجار، داده شد. او از تجار برجسته آن دوران به شمار میرفت و حکومت قاجار به پاس جایگاه بلندش، لقب رئیسالتجار را به او اعطا کرد.
اعتبار حاج رئیس تنها محدود به دربار نبود؛ او در میان مردم نیز از احترام و محبوبیت ویژهای برخوردار بود. این اعتماد عمومی چنان بود که توانست با تکیه بر حمایت مردم، سرمایهگذاری قابلتوجهی برای تأسیس بانک ملی ایران جمعآوری کند.
همین جایگاه مردمی و اقتصادی باعث شد تا به حاج رئیس شهرت یابد، نامی که یادآور نقش تاریخی او در تجارت و اقتصاد ایران آن روزگار است.

عمارت حاج رئیس بوشهر؛ نماد معماری قاجاری و تجارت در جنوب ایران
عمارت حاج رئیس در بوشهر، یکی از بناهای تاریخی شاخص دوره قاجار است که توسط حاج عبدالرسول طالبی، تاجر بزرگ و ملقب به رئیسالتجار ساخته شد. این عمارت در محله گمرک شنبدی، در فاصله شش متری دریا و در محدوده اداره بندر قرار دارد و بهدلیل طراحی منحصربهفرد و وسعت چشمگیرش، از نمونههای کمنظیر معماری بومی بوشهر محسوب میشود.
این ساختمان ۹ حیاط متصل به هم دارد که هرکدام کاربرد خاصی داشتهاند، از جمله فضای مسکونی، تجاری، اصطبل، و محل اقامت خدمه. مصالح اصلی بهکاررفته شامل سنگهای مرجانی و گچ است و در ساخت درها و پنجرهها از چوب ساج هندی و صندل استفاده شده. طراحی این عمارت با تعدد درها و پنجرهها نهتنها برای زیبایی، بلکه برای تهویه طبیعی در هوای گرم بوشهر بوده است.
حاج عبدالرسول طالبی از چهرههای مورد اعتماد مردم بود و حتی در جمعآوری سرمایه برای تأسیس بانک ملی ایران نقش داشت. این عمارت علاوه بر کاربری مسکونی و تجاری، محل برگزاری مراسم آیینی مانند شروهخوانی (موسیقی محلی جنوب ایران) نیز بوده است. از سنتهای نیکوکارانه حاج رئیس، میتوان به پخش غذای نذری در عاشورا و اهدای خرما و پول به نیازمندان در ماه رمضان اشاره کرد که پس از فوتش نیز ادامه یافت.
این بنای تاریخی در ۲۶ بهمن ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۰۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و طی سالهای اخیر، توسط سازمان میراث فرهنگی و با همکاری متخصصان مرمت ارگ بم مورد بازسازی قرار گرفته است. متأسفانه بخشهایی از عمارت، از جمله ۴ حیاط، به دلیل بیتوجهی تخریب شده و بسیاری از درها و پنجرههای چوبی ارزشمند آن نیز به سرقت رفتهاند.
عمارت حاج رئیس ترکیبی از معماری بوشهری و تأثیرات معماری خلیج فارس است. ویژگیهایی مانند فضابندی هوشمندانه، شکستگیهای حجمی در نما، و استفاده از سقفهای کاذب چوبی آن را به اثری بیهمتا تبدیل کرده است.
این بنای تاریخی با مساحت ۴۴۵۰ متر مربع و ۵۵۰۰ متر مربع فضای سقفدار، نهتنها یادگاری از دوران شکوه تجارت بوشهر، بلکه گنجینهای از هنر و مهندسی معماری جنوب ایران بهشمار میرود. حفظ و معرفی این اثر، گامی مهم در پاسداشت هویت تاریخی منطقه است.

کوچه حاج رئیس بوشهر: گذرگاهی تاریخی در قلب شهر
کوچه حاج رئیس در بوشهر، یکی از معابر قدیمی و بااصالت این شهر است که به عمارت تاریخی حاج رئیس منتهی میشود و در محله گمرک شنبدی (منطقه بافت قدیم بوشهر) قرار دارد. این کوچه بخشی از هویت معماری و اجتماعی بوشهر در دوره قاجار محسوب میشود و با بناهای تاریخی و سبک زندگی سنتی پیوند خورده است.
- موقعیت: خیابان کلیسا، کوچه روبروی نانوایی
- سبک معماری: کوچههای باریک و پیچدار با دیوارهای گچی و سنگهای مرجانی که نشاندهنده معماری بومی بوشهر است.
- دسترسی: این کوچه در نزدیکی خیابان لیان و دیگر نقاط مرکزی بوشهر قرار دارد و به دلیل همجواری با عمارت حاج رئیس، از جاذبههای گردشگری محسوب میشود.
- این کوچه بهدلیل قرارگیری در مجاورت خانه حاج عبدالرسول طالبی (حاج رئیس)، تاجر نامدار قاجاری، اهمیت تاریخی دارد و در گذشته محل تردد بازرگانان و تجار بوده است.
- بافت قدیمی آن یادآور روزهای رونق بندر بوشهر به عنوان یکی از مراکز مهم تجاری جنوب ایران است.
- برخی خانههای قدیمی اطراف این کوچه نیز مربوط به دوره قاجار و پهلوی هستند و سبک زندگی سنتی بوشهری را نمایش میدهند.
- عمارت حاج رئیس (بنای ثبتشده در آثار ملی ایران).
- مساجد قدیمی محله گمرک.
- خانههای تاریخی با درهای چوبی و پنجرههای ارسی.
- نزدیکی به ساحل بوشهر و فضای بندری.
اگرچه بخشهایی از بافت قدیمی این کوچه به دلیل توسعه شهری دچار تغییر شده، اما هنوز حالوهوای تاریخی خود را حفظ کرده است. سازمانهای میراث فرهنگی تلاش دارند با مرمت بناهای اطراف، اصالت این منطقه را زنده نگه دارند.
کوچه حاج رئیس، گذرگاهی است که تاریخ تجارت و معماری بوشهر را روایت میکند و بهعنوان بخشی از مسیر گردشگری این شهر، ارزش بازدید دارد. اگر به بوشهر سفر کردید، حتماً سری به این کوچه و عمارت تاریخی آن بزنید!



کافه حاج رئیس بوشهر: ترکیبی از تاریخ و فضای مدرن کافهنشینی
کافه حاج رئیس در بوشهر، یکی از کافههای جذاب و پرطرفدار این شهر است که با ترکیب معماری سنتی و فضای مدرن، تجربهای متفاوت از کافهنشینی در بافت تاریخی بوشهر ارائه میدهد. این کافه معمولاً در نزدیکی عمارت تاریخی حاج رئیس یا در یکی از ساختمانهای قدیمی با حالوهوای قاجاری قرار دارد و بهعنوان یک مکان دنج برای استراحت و گپوگفت شناخته میشود.
- فضای سنتی-مدرن: ترکیب دکور چوبی، دیوارهای گچی و نورپردازی گرم با عناصر معماری قدیم بوشهر.
- منوی متنوع: پیشنهاد نوشیدنیهای گرم و سرد، دسرهای محلی و بینالمللی، و گاهی غذاهای جنوبی.
- موسیقی زنده: در برخی شبها اجرای موسیقی محلی (مانند شروه) یا جاز برای ایجاد فضایی ویژه.
- موقعیت گردشگری: نزدیک به جاذبههایی مثل عمارت حاج رئیس و ساحل بوشهر.
- حس نوستالژیک: فضای آن یادآور خانههای قدیمی بوشهر با پنجرههای ارسی و حیاطهای مرکزی است.
- پاتوق هنرمندان و جوانان: بهدلیل محیط آرام و فرهنگی، محل جمعشدن اهل هنر و ادب است.
- عکاسی و اینستاگرامی: دکور خاص آن برای عکاسی پرطرفدار است.
هتل حاج رئیس بوشهر: اقامتی به سبک تاریخی در قلب بافت قدیم
هتل حاج رئیس در بوشهر، یکی از هتلهای بااصالت و منحصربهفرد این شهر است که در یک بنای تاریخی یا با الهام از معماری سنتی بوشهر طراحی شده است. این هتل با ترکیب معماری قاجاری و امکانات مدرن، تجربهای متفاوت از اقامت در یک شهر بندری را ارائه میدهد.
- واقع در بافت تاریخی بوشهر، نزدیک به جاذبههایی مانند عمارت حاج رئیس، موزه دریایی و ساحل بوشهر.
- دسترسی آسان به مراکز تجاری و بازارهای محلی.
- طراحی شده با الهام از خانههای سنتی بوشهری با حیاطهای مرکزی، دیوارهای گچی و پنجرههای ارسی.
- استفاده از مصالح سنتی مانند سنگ مرجانی و چوب ساج برای حفظ اصالت.
- اتاقهای دنج با دکوراسیون محلی و امکانات مدرن مانند اینترنت پرسرعت و سیستم سرمایشی مناسب.
- رستوران یا کافهای با منوی غذاهای محلی جنوبی مانند قلیه ماهی و میگوپلو.
- فضای استراحت در حیاط یا پشتبام با منظره دریا.
- تجربه زندگی در یک بنای تاریخی: اقامت در فضایی که معماری آن داستانهای قدیم بوشهر را روایت میکند.
- آرامش و اصالت: دور از هیاهوی شهری، اما در مرکز اتفاقات فرهنگی و گردشگری.
- مناسب برای عکاسان و تاریخدوستان: هر گوشه این هتل یک قاب منحصربهفرد برای ثبت خاطرات است.



بازارچه حاج رئیس بوشهر: گشتوگذاری در دل تاریخ و صنایعدستی جنوب
بازارچه حاج رئیس در بوشهر، یکی از نقاط دیدنی و پرجنبوجوش این شهر است که در نزدیکی عمارت تاریخی حاج رئیس و در قلب بافت قدیمی بوشهر قرار دارد. این بازارچه با ترکیبی از صنایعدستی محلی، سوغات جنوبی و غذاهای سنتی، مقصدی عالی برای گردشگران و علاقهمندان به فرهنگ بومی است.
- سه ورودی اصلی از جهات شمالی، جنوبی و شرقی
- شامل دو راسته موازی با دکانهای روبهروی هم
- کفپوش سنگی با قطعاتی به ابعاد ۵۰ سانتیمتر
- صنایعدستی: شامل حصیربافی (سبدهای محلی)، گلیمهای رنگارنگ، سفالهای دستساز و زیورآلات سنتی.
- سوغات خاص: صنایعدستی دریایی مانند صدفهای تزئینی.
- نزدیک به عمارت حاج رئیس و دیگر جاذبههای تاریخی مانند موزه دریایی بوشهر.
- دسترسی آسان از طریق خیابانهای اصلی شهر و نزدیکی به اسکله بوشهر.
- حمایت از هنرمندان محلی: با خرید از این بازارچه، مستقیماً از صنعتگران بوشهری حمایت میکنید.
- تجربه خرید متفاوت: فضای صمیمی و سنتی آن با مراکز خرید مدرن متفاوت است.
- عکاسی و خاطرهسازی: رنگها و طرحهای محصولات، سوژههای عکاسی جذابی هستند.
بازارچه حاج رئیس، مکانی است که میتوانید در آن رنگ، بو و صدای زندگی بوشهری را احساس کنید. پیشنهاد میکنیم بعد از بازدید از عمارت حاج رئیس، حتماً سری به این بازارچه بزنید و یک تکه از هنر جنوب را با خود به خانه ببرید!
